کانال گیلان
اتل متل آب کنوس
تره خایم نوبولوس
اتل متل آبغوره
تی مار حال چوجوره
اتل متل نمکدان
گازفاگیری بی دندان
اتل متل واویشگا
تی جیب فکون سیمشکا
اتل متل پرتخال
جاروبزن باکیشخال
اتل متل سیر واویج
از تی دوری ببوم گیج
اتل متل کولکاپیس
تی تومانِ کودی خیس
اتل متل خاشِ کوهی
اون فحش بدا مرا گویی
اتل متل ماهی شور
تی جونو بشست مردشور
اتل متل توتوله
تی جون پراز سبوله
اتل متل دوخالنگ
میدل تره ببو تنگ
اتل متل سیبیشکا
نهار خوری واویشکا
مهمانی بی دعوت
شیمی جا خالی بی دعوت بوشوبوم عروسی.
بیدِم دوتا در ناها
۱ - مهمان با کارت
۲ - مهمان بدون کارت
منم کی کارت ناشتیم از در دوم بوشوم بودورون.
اویا بیدِم باز دوتا در ناها
۱- مهمان با هدیه
۲- مهمان بدون هدیه
منم کی ِکادو ناشتیم در دووما بوشوم بودورون
که ایدفا بیدِم واگرداسته دارم خیابانِ اصلی میان ایسام.
کثافتان
کانال گیلان
گیلان چوبهشت منظری تو
ازباغ ارم قشنگتری تو
تی جنگل ودشت باصفایه
تی کوه وکمر قشنگه جایه
قربان تی نم بی گیفته جنگل
ماسوله و هشپر و سیاهکل
بالشت سرخزر توئی تو
مازندرانه پدر توئی تو
دریا تی مرید وجان نثاره
با دود جگر تی آبیاره
آتش گیره تا تن سپید رود
لیلاکوه وزنگه یا گیره دود
تا ابر سیه تی سایبانه
کهنه سقه داره دیل جوانه
تابستان وپائیز وزمستان
هرگز نواره بهاره باران
تندر کشه آسمان قرمبه
خوکهنه تفنگا کشه سمبه
کالاچ مالاچی تی آسمان به
زیبا به نظر همه جهان به
وارش آیه شلتاقی و ور ور
صدبار جه شغاله عروسی بیشتر
تی سر فیبه آبه زندگانی
پیری ناری هی داری جوانی
پژمرده نئی تو یک کف دس
تی تار وپودا بهار بامو پس
تی سبزه نه جایه سوزن انداز
از سنگه کیشه خزه جهه باز
دریا داره جنگلا درآغوش
لیزک بوبه جویباره پاپوش
توصیفه تو بر زبان نتانم
دروصفه بهشت ناتوانم
اما به جهان ئی سی سرآمد
ایران نوده تولاب- ئی سی صد
عاشق کوشه تی ادا وغمزه
تی کاکوله توک همیشه سبزه
تی عارض خط دانی کی فومن
فومن کی عیسا جناب شیون
شاد و چمن و شریفی "روشن"
پرورده تی قشنگه دامن
فتاح وکهن قبادی -صابر
صاحب قلم وادیب وشاعر
افراشته -رادباز قلعه
کسمائی معینه دریا کله
آسیدشرف آن خدای عرفان
دکترحشمت ومیرزا کوچک خان
لاهیجی وشاه قاسم انوار
صاحب قلم اهل فن ئی تابار
گیلان همه نکته سنج وعاقل
دریا مانستن بزرگ وکامل
چون جنگل سبز باطراوت
صاف صادق وپاک وبا محبت
می اصل ونسب تی خورمه خاکه
می پیلا بابا تی نوه زاکه
قربان صفای مردمه تو
گرمه می نفس هم از دم تو
می دیل بزابو جه غربتی لک
شعری بگویم جه گیل وگیلک
گیلان تومی کهنه سرنوشتی
می ناما نزن رقم به زشتی
پرورده سرزمینه نابم
من زاده گیل وطفل آبم
می نام وتی نام بهم خوره جوش
هرگز نوکونم ترا فراموش
سروده"روشن فومنی"
آلبرت انیشتین امروزی
گیدی ایتا روز غروب وقت، آلبرت خسته و کوفته بوشو بَخانه. تا خو کفشَ در بَوَرد،
اَنه مار بُگُفت: وااای، خودا مَرَه مرگ بَده از اَ دستِ اَ زای. زَکَم اَنقَدر پَرچَل (شلخته)؟
خودا تی جورابَ بی صاحاب بوکونه، اَمرَه بیگیر بَورده کی خوو درس خَندَندَرَمَ. درس بَخَندی تی جوراب سگِ بو کونه؟
آلبرت بُگُفت: چیسه مار، اصلاً بوشوبوم فوتبال. خیالیه؟ پَلا دوکون ویشتایی اَمرَه مَردَندَرم.
هَچین تا بوشو مبلِ سر بینی شینه،
اَنه مار داد بَزه: اَیَ نیشتن نَوا. تی شلوارَ کثافت وَجه.
آلبرت، هیچ خُره نَنَه. اَنه مارِ اعصاب خوردَ بُست و ایتا جارو اوساد و
داد بَزه: نیشنوی؟ تَرَ گم: اَیَ نیشتن نَوا، اَیَ نیشتن نَوا.
همساده‌یَن هم کی همه آلمانی بید و قاعدتاً گیلکی اَشَنَ حالی نُبُستی و هر روز اَ جمله‌یَ ایشنوستیدی، به اَ جمع بندی فَرسئید کی اَ زاکِ نام اَیَ‌نیشتنه.
هن بو کی آلبرت، آلمانِ دورونی معروف بُبُستِ به آلبرت اَیَ‌نیشتن، کی به مرور زمان دچار تغییراتی بُبُسته و به آلبرت انیشتین امروزی تبدیل بُبُست!
کانال گیلان
مــــن گیلکــم ، گیلکـی مِـــه زوانِه
چوتو بَگــَم ، مِـه چوم و دیل و جانِه
نبـون فیــــراری جــه تِــــه مار ِ زوان
تِــــه مـــار ِ اومّیـد ، بــــه خـؤ زاکانِه
تِــــه مار تَـــرَ نــاز بـوکـــود گیلکـــی
یــــاد بــــدأ گیلکــــی دانِـــــه دانِـــه
جوان ببوستی، فارَسی گب زنی ؟
گـــی مِـــه کــلاس ِ اَمَــــرَ ، نخـــانِه
لاجه تِـــه شین ، یادیگـاره تِــه ماره
زور گــــردخــه بفـارَسـی تِــــه چانه
یأنی تِـه پئر و مـار ، بـی کلاس بؤن
فَقَـــد تـــو بـــا کــلاسـی اَ مییانـه ؟
کـــاری نُکُن ، عاق ِپــئر و مـار ببـی
اَگب مِه شین ، تِـه گوش ِ جا بمانِه
«عاق » یأنی بَبی تو «بی هویت »
زوان و فـــــرهنگ ...تِـه شین نمـانِه
پــوچ ِ لـولِــه ببــی ، اَ دونیـــا دورون
هـــر تـا سوبـوک بــاد ، تَــرَ فـــــرانِه
بـازیـن تِـــه زاکـــم ، تَــرَ مـانستنـی
خؤ پــئر و مـارا ، بــی کلاس دوخانِه
« کاس آقا » باز گب زنی تو اَ جوری
یامـان بیگیری ، بوچومِه تِـــه چانه !
ویلچر
من می بال پرواز فادم
که شما عاشق بید وبپرید
می یادگاری از جنگ ببوسته ایته ویلچر
تااونه روبنیشم وازدیدن شماها که تانید پر بکشید
کیف بوکونم
د الان فقط خواب میان دینم
که بجارسرانه دوستیم
روخان کولانه واز کونم
رزینکا امره چی چی نی زنم
باغان میان درختان فچکم
تابه والوچه وانجیرواغوذ وکونوس بچینم
اخ که دوستن زیر باران وامون بخانه ای کی تی مارتی منتظر بو
چی صفایی داشتی پلاسفره سر نشتیم
باپلای هیزمی وفسنجونی که خودم
مرغه دنبال گودبوم وبگیفتوبوم
کی می جان مار مره نهار چاکونه
هسه فقط می کارببوسته نیشتن
وفکروذکراو دوران
می لذت ا جانفشانی فقط انه
که اسایش وارامش
امی زاکان وجاغلان
دینم وحظ برم خیلی حرف دارم
می دیل کره ترکساندره
ولی عیبی ناره
شیمره خوبان همشهری وهموطن دینم
که امی بالان امره
بال کشن دردی
کیف کنم
ولی اماهایه از یاد نبرید
جمیله موسوی خمام
چهل روز برعهدخود وفادارباشیم
چهل روزبرعهدخودوفادارباشیم
شب تاسحربسوزم دیده به دربدوزم
چون شمع نیمه جانم درانتظارمهدی
جمعه به جمعه نالم ناله بردمجالم
یاسین وندبه خوانم درانتظارمهدی
نازنین دختر گیلانِ من
نازنین دختر گیلانِ من
گل کنم غنچه بارانِ من
گرمه باد تا کی دمه
دیل میشین یکهو فیبه
می چومه آروس دیبه
باغ واستی
تا کی دونیا دونیایه
ماهی خانه دریایه
تکودو می امریه
راستی راستی
سوکوله داد آسمان شه
داد امره جــ میان شه
اگه میخنده سرجانیه
بیرون از درجک می صدا نیه
می چومه سو با کوتامه
صبح آفتاب می غلامه
اکه ایوان پهن کنم بج
چیچینی کار پاک تمامه
نازنین دختر گیلانِ من
گل کنم غنچه باران من
گرمه باد تا که دمه
دیل میشین یکهو فیبه
می چومه آروس دیبه
باغ واستی
تا کی دونیا دونیایه
ماهی خانه دریایه
تکودو می امریه
راستی راستی
شعر از : زنده یاد شیون فومنی
فرهنگ گیلک
نیشتن (ništən) فعلی ایسه کی گیلکی مئن چن جۊر کارأىته بنه. ایشؤن اۊ کارأىتنؤنی ایسن کی مۊ دؤنم. شمرأنی أگه ای فعل أجی کاربردی شناسنین کی تینه ای لیستˇ مئن بأ بۊگؤىن:
۱. نیشتن؛ اینˇ أول معنی هی نیشتنه کی ایسأنˇ مؤخالفه.
۲. مهمؤنی شؤن؛ وختی کی شنیم ىک نفرˇ ورجه مهمؤنی گۊنیم “بشیم فلان کسˇ ورجه بنیشیم” ؤ بازین دۊ ته نؤم ای جۊر نیشتن أجی چاگۊده بۊبؤ: شؤنیشین ؤ رۊزنیشین.
۳. نیشت ؤ جلسه نأن؛ مثلاً گۊنیم “امرۊ قراره فلان اداره رئیسˇ همرأ بنیشیم” ىا “فرده شؤرا نماىنده’ن نیشته-درن خۊشؤنˇ کاندیدا’ معرفی بۊکۊنن” ىا “ای کۊچه ایگؤ وأسی خأ بشیم آبˇفاضلابˇ کارشناسˇ همرأ بنیشیم”.
۴. دساجمی مواد کشئن ؤ مشرۊب خؤردن؛ وختی ىک جرگه آدم کسؤنأجی جمأبنن ای جۊر کارؤن ئبه، “نیشتن” استفاده بنه: “سؤال: جعفرم اۊشؤنˇ همرأ نیشینه؟ آؤجا: نأ! ترکأگۊده. دئه ننیشنه.”
۵. ىک جا زیندگی گۊدن ؤ سؤکۊنت دأشتن؛ وختی ىک نفر ىک جا سؤکۊنت دأنه (ىکته جیگه، محل، خؤنه شهر ىا کشور)، نیشتن کاراىته بنه: تۊ شعربافؤن نیشتی؟ محمد کۊ خیابؤن نیشته؟ مۊ لاجؤن نیشینم. هی ترکیب أجی، زیندگی تشکیل دأن ؤ ازدواج گۊدن ؤ خانواده چاگۊدن ؤ مؤستقل ؤ سیوا وابؤن ئبه “زیندگی نیشتن” کی ىک جۊر تۊىم فعله چاگۊده بنه: “مۊ پنج ساله کی زیندگی بنیشتم” ىا “ایلاى دأنم زیندگی بنیشی” ىا “مأ بىن کی همرأ زیندگی نیشتم!“
۶. تجربه-دار ؤ بامۊته بؤن: “فلان-کس بنیشته’.”
۷. پئرˇمأرˇ خؤنه دماسن ؤ ازدواج نۊدن ىا سیوا وانۊبؤن ؤ تهرؤنئنˇ قؤلی “ترشیدن”: “بیسارکس بنیشته’.”
۸. أمه گیلکؤن، فیلم و تئاتر ؤ تلویزیؤنه نیشینیم: “دیشؤ فیلمه بنیشتی؟” ىا “مۊ اۊ سرىاله بنیشته دأنم”.
آری از پشت کـــوه آمـــده ام...
آری از پشت کـــوه آمـــده ام...
چه می دانستم این ور کـــوه باید
برای ثروت،حرام خورد؟!
برای عشق خیانت کرد
برای خوب دیده شدن
دیگری را بد نشان داد
برای به عرش رسیدن
دیگری را به فرش کشاند
وقتی هم با تمام سادگی دلیلش را می پرسم
می گویند:فلانی از پشت کــــوه آمـــده!
ترجیح می دهم به پشت کـــوه برگردم
فقط تنها دغدغه ام سالم برگرداندن گوسفندان از دست گرگ ها باشد،
تا اینکه این ور کــــوه باشم و گرگ!