چه کنیم که نمازهایمان را با خلوص نیت بخوانیم؟

چه کنیم که نمازهایمان را با خلوص نیت بخوانیم؟

 خداوند در آیه ۲ سوره مؤمنون می‏فرماید: [مؤمنان] کسانی [هستند] که در نمازشان خاشعند. بنابراین خشوع در نماز علامت ایمان است نه نماز خواندن. برای تحصیل خشوع و حضور قلب در نماز امور ذیل توصیه شده است:

۱- اندیشه در اهمیت و آثار نماز:

اگر گوهر گران‏بهایی و یا یک انگشتر، به ارزش صد هزار تومان، گم کنیم تا مدتی آشفته خاطر می‏گردیم و شبها خوابمان نمی‏برد، این در حالی است که دو رکعت نمازی را که به همه دنیا و لذت‏های آن می‏ارزد، از دست می‏دهیم و ناراحت نمی‏شویم.!

پس در مرحله اول باید در اهمیت و آثار ارزشمند نماز بیندیشیم تا پی‏ ببریم با این نمازهای فاقد حال و توجه و حضور قلب، خود را از چه فواید و برکاتی محروم ساخته‏ ایم!! قرآن کریم کسالت در نماز و بی‏ میلی به این فریضه الهی را از اوصاف منافقین برشمرده درباره آنان می‏فرماید: ...و چون به نماز می‏ ایستند با حال بی ‏میلی نماز می‏گذارند و برای مردم ریا می‏کنند و جز اندکی یاد خدا نمی‏کنند (نساء/۱۴۲).

۲- کنترل افکار خود قبل از شروع نماز:

از جمله کارهایی که برای تحصیل حضور قلب و توجه باید انجام داد، این است که انسان، پیش از نماز لحظاتی را به تفکر مشغول گردد و توجه خود را به خدا معطوف سازد، برای چند دقیقه در محل نماز، خود را از غیر خدا فارغ کند، دل را از افکار و خیال‏های واهی خالی سازد و با متمرکز ساختن حواس خود و فراموش کردن گرایش‏های دنیوی، سعی کند حضور قلب پیدا کند. البته با تفکر و پشیمانی در اثر از دست‏ دادن منافع معنوی نماز، و جبران زیان و خسارت‏های گذشته، این مهم بهتر حاصل می‏گردد.

۳- اندیشه در عظمت خداوند:

وقتی که انسان در برابر هم نوع خود قرار می‏گیرد، مواظب رفتارش هست و حواسش را جمع می‏کند، وقتی باور کردیم که در حضور خدا هستیم و خداوند از روی لطف به ما اجازه داده در حضور او بایستیم و با او سخن گوییم و به درد دل و مناجات بپردازیم، آیا جا دارد از او غافل شویم؟ به همین جهت است که در روایت آمده است. کسی که نماز می‏خواند، ولی دل به نماز نمی‏ سپرد، آیا نمی‏ترسد که او را به صورت الاغ مسخ کنم یعنی، غفلت و بی‏ توجهی در نماز آن قدر زشت است که کسی به آن مبتلا گردد، مستحق این است که به صورت حیوانی مسخ شود.

قرآن درباره نمازگزارانی که از یاد خداوند غافل هستند می‏فرماید: فویل للمصلین * الذین هم عن صلاتهم ساهون * الذین هم یرآءون؛ یعنی: پس وای بر نمازگزاران * که دل از یاد خدا غافل دارند * آنان که ریا می‏کنند (ماعون/۴ - ۶)

۴- در هنگام نماز سعی کنیم، معانی جملاتی را که بر زبان جاری می‏کنیم، تصور کنیم و در آنها بیندیشیم و با تأمل نماز بخوانیم. به طوری که اگر قبلاً در یک دقیقه، یک رکعت می‏خواندیم، اینک یک رکعت را در دو دقیقه بخوانیم و این برای کسی که می‏خواهد به حضور خدا برود وقت زیادی نیست.

۵- امام سجاد علیه‏ السلام می‏فرماید: وقتی نماز می‏خوانی فرض کن (در آستانه مرگ هستی) و آخرین نمازت را می‏خوانی. اگر انسان بداند، از عمرش تنها به اندازه خواندن چند رکعت نماز باقی مانده است، حواسش را جمع می‏کند و سعی می‏کند نمازش را بهتر و شایسته‏ تر بجا آورد و از کاستی‏ هایش توبه می‏کند. حال که ما نمی‏دانیم عمرمان تا کی باقی است، فرض کنیم این آخرین نمازی است که بجا می ‏آوریم. چنین تصوری باعث می‏گردد در برابر شیطان مقاومت کنیم و او را از خود برانیم، از لحظات و دقایقی که در نماز سپری می‏کنیم، بهره شایان ببریم.

۶- سعی کنیم دعاهایی را که برای قبل از شروع نماز و نیز بعد از نماز وارد شده، بخوانیم. کسی که به مجرد گفتن: السّلام علیکم و رحمة اللّه و برکاته از جای برمی‏خیزد و به دنبال کارش می‏رود، گویا تا حال نزد خدا زندانی بود و انتظار می‏کشید هرچه زودتر درِ زندان و قفس گشوده شود، تا خود را نجات دهد. پس لازم است بعد از نماز، انسان دست به دعا بلند کرده و برای خود و دیگران دعا کند.۱

 ۱. راهیان کوی دوست، مصباح یزدی، ص ۷۷ ـ ۸۸. جهت آگاهی بیشتر در این زمینه ر.ک: به کتاب حضور قلب در نماز از دیدگاه عالمان ربانی و عارفان الهی، نوشته محمد بدیعی و صلاه ‏الخاشعین آیت‏ اللّه شهید دستغیب.

نسیم وحی

nasimevahy

اَللّهُــمَّ عَجـِّـل لِوَلیِّــکَ الفَــــرَج