آیا بهشتی که حضرت آدم و حوّا در آغاز خلقت در آن جا زندگی می کردند ......

آیا بهشتی که حضرت آدم و حوّا در آغاز خلقت در آن جا زندگی می کردند همان است که خداوند آن را در آخرالامر به مؤمنان عطا می نماید؟ آیا بهشت و جهنم در همین کره زمین است؟

بهشتی که آدم و حوا(علیهما السلام) در آن بودند، بهشت جاویدان که به مؤمنان وعده داده شده نبوده; بلکه باغی از باغهای با شکوه و پر نعمت خداوند بوده که در یکی از مناطق سرسبز زمین قرار داشته است و مقصود از هبوط و نزول آدم به زمین، نزول مقامی است نه مکانی; یعنی از مقام ارجمند خود و از آن بهشت سرسبز پایین آمدند.

برخی از مفسران ازجمله علامه طباطبایی می گویند: بهشت آدم(ع) بهشت «برزخی» بوده که در آسمان قرار داشته است. و چون در آن زمان، شیطان از رفتن به آسمانها ممنوع نبود، به همین جهت توانست آنها را وسوسه کند تا از درخت ممنوع بخورند، و بهشت آنها، بهشت جاویدان نبود که شیطان نتواند وارد شود.۱

قرآن کریم دو نوع بهشت و جهنّم را مطرح می کند; یکی بهشت و جهنّم برزخی، که در آیه های ۲۶ و ۲۷ سوره یس ; ۱۶۹ سوره آل عمران ; ۴۶ سوره مؤمن و ۲۵ سوره نوح، مطرح شده است. این نوع بهشت و جهنّم هم اکنون موجود است; ولی موقتی می باشد و با برپایی قیامت پایان می یابد.۲

دیگری بهشت و جهنّم در قیامت است که در آیه های فراوانی مطرح شده است.

از آیات قرآن و روایات اسلامی استفاده می شود که این نوع از بهشت و جهنّم هم اکنون موجود است. بسیاری از مفسران در ذیل آیاتی که برای بهشت و جهنّم کلمه «اعدّت» (مهیا شده) به کار رفته، گفته اند، از این کلمه استفاده می شود که بهشت و جهنّم، هم اکنون موجود است. این آیات مانند: «وَجَنَّة عَرْضُهَا السَّمَاواَ تُ وَالاَْرْضُ أُعِدَّتْ لِلْمُتَّقِین» (آل عمران، ۱۳۳)، «وَاتَّقُوا النَّارَ الَّتِی أُعِدَّتْ لِلْکَافِرِین» (آل عمران، ۱۳۱) و آیه ۲۱ سوره حدید، ۲۴ سوره بقره و ...

«هروی» به امام رضا(ع) عرض می کند: یابن رسول اللّه ،آیا بهشت و جهنّم هم اکنون آفریده شده اند؟ امام فرمود: «نعم و انّ رسول اللّه(ص) قد دخل الجنة و رأی الناز لمّا عرج به الی السماء; بلی، هنگامی که رسول خدا به آسمان عروج کرد، وارد بهشت شد و جهنّم را دید.»۳

در روایت دیگری پیامبر اکرم(ص) می فرماید: «مکتوب علی باب الجنة، لا اله الاّ اللّه، محمد رسول اللّه، علیّ اخو رسول اللّه قبل ان یخلق الله السماوات و الارض بالفی عام ; بر در بهشت، دو هزار سال قبل از این که خداوند آسمان ها و زمین را بیافریند، نوشته شده، لااله الاّ اللّه محمد رسول اللّه، علیّ اخو رسول اللّه»۴

گرچه بهشت و جهنّم هم اکنون موجود است; ولی اعمال آدمیان در شکل دهی به برخی از خصوصیات و ویژگی های آن ها نقش دارند. در روایتی می خوانیم هر بار که مؤمن ذکر «لاحول و لاقوة الاّ باللّه» می گوید، یک درخت در بهشت غرس می شود.۵

مکان بهشت و جهنّم برزخی در درون و باطن این جهان است.

در مورد مکان بهشت و جهنّم قیامت اختلاف نظر است:

۱. در آسمان ها است، چون قرآن خبر از معراج پیامبر اسلام(ص) به آسمان ها می دهد و می فرماید: «عندها جنّة المأوی; بهشت جاویدان نزد سدرة المنتهی است، همان نقطه ای که برترین مکان آسمان است» (نجم، ۱۵) در آیه دیگری می فرماید: «وَ فِی السَّمَآءِ رِزْقُکُمْ وَ مَا تُوعَدُون; روزی شما و آنچه به شما وعده داده می شود، در آسمان است.» (ذاریات، ۲۲)

۲. بهشت و جهنّم مادی نیست تا نیازی به مکان داشته باشد. لذا با برپایی قیامت طومار زمین و کرات آسمانی در هم پیچیده می شود ولی بهشت و جهنّم موجود بوده و به حال خود باقی است.

۳. بهشت و جهنّم در درون و باطن این جهان قرار دارد.۶

 ۱. المیزان، علامه طباطبایی، ج ۱، ص ۱۳۹ ـ تفسیر نمونه، آیت ‏اللّه‏ مکارم و دیگران، ج ۱، ص ۱۸۶ و ۱۸۷. ۲. پیام قرآن، آیت‏ اللّه‏ مکارم شیرازی و همکاران، ج ۵، ص ۴۴۳ ـ ۴۵۶. ۳. بحار الانوار، علامه مجلسی رحمه ‏الله، ج ۸، ص ۱۱۹ ۴. همان، ص ۱۳۱. ۵. همان، ص ۱۴۹.

۶. پیام قرآن، ج ۶، ص ۳۲۳ ـ ۳۴۴.

نسیم وحی

nasimevahy

اَللّهُــمَّ عَجـِّـل لِوَلیِّــکَ الفَــــرَج